Realisatie van het beleid
Implementatie Omgevingswet (Ow)
In de loop van 2020 zijn de noodzakelijke stappen gezet om tot aanschaf en implementatie van nieuwe software te komen. Dit maakt het mogelijk om als gemeente aan te sluiten op het landelijke Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO). Maar ook om met de eigen digitale dienstverlening voor te sorteren op de veranderingen die de Omgevingswet met zich meebrengt.
Belangrijke vraag hierbij is echter of het DSO van het Rijk ver genoeg doorontwikkeld is om de invoering van de wet op 1 januari 2022 door te laten gaan. De Eerste Kamer is kritisch over de oplopende kosten van het DSO, stelt vragen over de functionaliteit hiervan en is verontrust over de uitslag van de eerste onderzoeksrapporten waaruit blijkt dat de kosten van de wet veel hoger uitvallen dan gedacht. De VNG dringt bij de minister aan op compensatie voor de oplopende kosten bij gemeenten. Met het aftreden van het kabinet in januari, is het onduidelijk of de invoeringsdatum van 1 januari 2022 gehaald zal worden.
Wet kwaliteitsborging bouwen (Wkb)
Mede door Covid19 is het in 2020 niet gelukt om aan de hand van concrete bouwprojecten praktijkervaring op te doen met aannemers en private kwaliteitsborgers. Inmiddels is de Rijksoverheid gestart met het oprichten van ambassadeursnetwerken in een poging om regionaal te leren van de weinige pilots die er momenteel zijn. Nieuwkoop participeert actief in dat ambassadeursnetwerk in oprichting.
Om het starten van pilots in Nieuwkoop voor opdrachtgevers interessant te maken is voor 2021 een forse korting op de leges opgenomen.
Stikstof: ontwikkelingen regelgeving, rol en situatie Nieuwkoop
Voor initiatieven van derden en gemeentelijke projecten blijft stikstof een belangrijk punt van aandacht en onderzoek. Gelukkig betekent dit zelden dat iets geen doorgang kan vinden. Gaandeweg bouwen wij steeds meer kennis op. Bijvoorbeeld over de toepassing van beleidskaders en -regels en het beschikbare instrumentarium. Hetzelfde geldt voor de complexe juridische aspecten van het stikstofdossier. De inzet is breed en intensief. In alle opzichten wordt de vinger aan de pols gehouden, ook dankzij de toegevoegde waarde van juridische specialisten en het expertteam woningbouw van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
In de loop van 2020 is ook de gebiedsgerichte aanpak voor de Nieuwkoopse Plassen en De Haeck gestart. Onder regie van de provincie, met bestuurlijke en ambtelijke inbreng vanuit Nieuwkoop in drie thematische werkgroepen en een overkoepelende stuurgroep. Deze werken toe naar (extra) afspraken over natuurherstel in combinatie met bronmaatregelen, maar ook koppelkansen met andere gebiedsopgaven. Alle gebiedspartijen zijn rechtstreeks betrokken in dit proces.
Op initiatief van agrariërs rond het Nieuwkoopse plassengebied is het zgn. ‘Nieuwkoopse verleasemodel’ ontwikkeld voor het tijdelijk overdragen van onbenutte vergunningruimte. Inkomsten worden geïnvesteerd in innovatie gericht op stikstofreductie binnen de eigen bedrijfsvoering. Deelnemende bedrijven vormen een coöperatie om dit te borgen. De gemeente Nieuwkoop heeft dit initiatief nadrukkelijk ondersteund en voor het voetlicht gebracht. Het heeft landelijke publiciteit gegenereerd en is op rijks- en provinciaal niveau positief ontvangen. Als pilot is het Nieuwkoopse model onderdeel van de gebiedsgerichte aanpak voor ons gebied. Mogelijk wordt het op termijn ook rond andere stikstofgevoelige Natura2000-gebieden opgepakt.
Leges
In 2020 hebben we ruim 25% meer omgevingsvergunningaanvragen ontvangen dan voorgaande jaren. De forse toename van het aantal aanvragen valt waarschijnlijk toe te schrijven aan een moeilijke woningmarkt, een andere ruimtebehoefte als gevolg van thuiswerken (verbouwen) en het nergens anders aan uit kunnen geven van (vakantie)geld.
Hoewel de begrotingscijfers anders doen vermoeden zijn de legesinkomsten ook fors hoger dan vooraf geraamd. Het tekort aan inkomsten ten opzichten van de begroting, is het gevolg van de manier waarop de begrotingscijfers tot stand komen. Voor de legesinkomsten wordt gerekend op het gemiddelde van de inkomsten van de afgelopen vier jaar. De reële prognose voor 2020 was echter een stuk gematigder vanwege een lagere woningbouwprognose uit onze grondexploitaties. Nu de legesinkomsten toch aanzienlijk hoger blijken te zijn dan de prognose, hoeft minder toegevoegd te worden aan het ingestelde vereveningsfonds voor de bouwleges.
Voortgang Omgevingsvisie
Ondanks de beperkingen door Covid-19 bleef er continuïteit en positieve energie aanwezig rond de omgevingsvisie. De voortrekkersrol en voorbeeldfunctie van dit proces voor het werken in de geest van de Omgevingswet, is intern én naar buiten toe steeds duidelijker zichtbaar in aspecten als samenwerking, betrokkenheid, integraliteit en samenhang. De geplande vaststelling van de omgevingsvisie blijft zomer 2021. Voor enkele thema’s met belangrijke raakvlakken lopen separate trajecten (lokaal en regionaal). De RES is hier het belangrijkste voorbeeld van. Dit vereist afstemming en flexibiliteit. Maar het bevestigt tegelijkertijd dat de omgevingsvisie een ‘levend’ document is, waaraan én waarmee wij met elkaar blijven werken.
Strategische agenda Rijn- en Veenstreek ‘De groene poort naar de Randstad’
De drie colleges van de Rijn- en Veenstreek spraken eind 2019 af om als subregio op een aantal thema’s intensiever samen te gaan werken. Dit proces kreeg een versnelling door een zijdelings traject van de gemeenschappelijke regeling Holland Rijnland om aan een strategische agenda Ruimte te gaan werken. Tijdens het bestuurlijke overleg Holland Rijnland Leefomgeving en Ruimte (PHO 1 april 2020) is aan de subregio’s gevraagd een strategische agenda op te stellen als bouwsteen voor de Holland Rijnland agenda. In april 2020startten de gemeenten Nieuwkoop, Alphen aan den Rijn en Kaag & Braassem ambtelijk en bestuurlijk mee.
Deze strategische agenda, met de naam ‘De groene poort naar de Randstad’, staat voor de ambitie van de subregio tot ca 2040. De strategische agenda Rijn- Veenstreek heeft een sterke samenhang met de lokale omgevingsvisie(s). Het biedt inzicht in de keuzes, ambities en opgaven die (sub)regionaal spelen. Uitgangspunt is behoud van het open landschap en de vitaliteit van de kernen door het versterken van stad Alphen en woningbouwplannen te combineren met landschapsplannen. Daarnaast zijn ambities op het gebied van duurzaamheid (RES), economie en mobiliteit opgenomen. De strategische agenda vormt hiermee het aanbod van de Rijn- en Veenstreek aan samenwerkingspartners, regio’s en andere overheden en een bouwsteen voor de integrale strategische agenda Ruimte van Holland Rijnland. De agenda Rijn- en Veenstreek zal ook worden ingebracht als bouwsteen in het Groene Hart Novi proces (vanaf 2021)
Erfgoedbeleid
Op 17 maart 2020 heeft het college ingestemd met de actualisatie van 'de subsidieregeling monumentenzorg gemeente Nieuwkoop 2020'. Deze subsidieregeling is onderdeel van het nieuwe erfgoedbeleid. Hierin zijn subsidiemogelijkheden voor eigenaren van gemeentelijke monumenten opgenomen. De subsidieregeling is in werking getreden nadat de raad op 9 juli 2020 heeft besloten om de Subsidieverordening monumentenzorg 2010 gemeente Nieuwkoop in te trekken.
Verder heeft de raad op 9 juli 2020, als onderdeel van het nieuwe erfgoedbeleid, de Nota Erfgoed vastgesteld. Hierin is het cultuurhistorisch kader van de gemeente Nieuwkoop beschreven. Daarnaast is beschreven hoe wordt omgegaan met erfgoed in de gemeente, zodat erfgoed behouden blijft.
Het college heeft in navolging van de vaststelling op 6 oktober 2020 besloten om te starten met het aanwijzen van het eerste cluster nieuwe gemeentelijke monumenten. Er zijn eerst vooraankondigingen verzonden tot het aanwijzen van nieuwe gemeentelijke monumenten aan de objecteigenaren en andere rechthebbenden. Objecteigenaren zijn de eigenaren van een aan te wijzen monument. Andere rechthebbenden zijn bijvoorbeeld woningcorporaties of huurders. Er is voor de objecteigenaren en andere rechthebbenden een (digitale) informatiebijeenkomst georganiseerd over de aanwijzingsprocedure en over de gevolgen van het hebben van een monumentale status.
Het gemeentekantoor in Ter Aar is onderdeel van het eerste cluster aangewezen monumenten.
Openbaar Vervoer
De provincie heeft vanwege Covid-19, de onzekere marktsituatie en de drastische teruggang in de reizigersopbrengsten de aanbesteding uitgesteld. Uit de landelijke marktverkenning over de OV aanbesteding is gebleken dat marktpartijen niet in staat zijn om deel te nemen aan de openbare aanbestedingen. Het gevolg daarvan is dat de aanbesteding zal leiden tot geen dan wel een zeer slecht aanbestedingsresultaat. Daarom zijn vanaf maart 2020 de werkzaamheden voor het Programma van Eisen voor het Openbaar vervoer opgeschort.
In het vierde kwartaal van 2020 heeft de provincie als noodmaatregel een overbruggingsconcessie (noodconcessie) en de invulling daarvan met de huidige vervoerder besproken.
Er is afgesproken een transitieplan op te stellen. Met dit plan moeten vervoerders reizigers verleiden om het openbaar meer te gebruiken als de coronacrisis voorbij is. De looptijd van de overbruggings-concessie, die medio december 2022 in gaat, betreft maximaal twee jaar.
Herontwikkeling Koetshuis
De Woningstichting Nieuwkoop heeft in 2021 een bestuurlijk principeverzoek ingediend voor de herontwikkeling van het Koetshuis. Het voormalige verzorgingstehuis is inmiddels gesloopt.
De herontwikkeling betreft de bouw van 18 beneden- en bovenwoningen (appartementen) in drie blokken aan de Dorpsstraat en 13 grondgebonden woningen in het gebied tussen de appartementen en de Ringsloot. De appartementen zijn bedoeld voor de huisvesting van jongeren en starters, de grondgebonden woningen voor senioren.
Herontwikkeling Centrumlocatie Nieuwveen
De gemeente en de Woningstichting Nieuwkoop (WSN) trekken met het oog op het maatschappelijk en ruimtelijk belang samen op in de ontwikkeling van circa 45 appartementen in het centrum van Nieuwveen. De woningen zijn met name bedoeld voor senioren en starters. De WSN neemt hierin haar rol als huisvester en opstalontwikkelaar. De gemeente faciliteerde in 2020 de participatie en pakt de rol als opdrachtgever voor het ontwerp en de uitvoering van de openbare ruimte.
In 2020 is er veel tijd geïnvesteerd in deze participatie en zijn de veel ideeën en adviezen van de inwoners volop ter harte genomen in de uitwerking tot een stedenbouwkundig plan en beeldkwaliteitsplan. Het nieuwe plan voegt nieuwe kwaliteiten toe, past bij het dorpse karakter van Nieuwveen en geeft na uitvoering de kern weer een stevige impuls voor nu en de toekomst.
Doelgroepenbeleid
Om de juiste woning voor de juiste doelgroep op de juiste plek te kunnen bouwen, heeft de gemeenteraad in 2020 diverse beleidsstukken vastgesteld: het integraal woningbouwprogramma, de doelgroepenverordening en actualisatie van de verordeningen starterslening en woonfonds. Samen maken deze stukken deel uit van het doelgroepenbeleid wonen. De samenhang tussen de stukken hebben we op 19 mei aan de gemeenteraad gepresenteerd.
Integraal woningbouwprogramma Nieuwkoop
Het integraal woningbouwprogramma, vastgesteld door de gemeenteraad op 9 juli 2020, richt zich op de doelgroepen starters, jonge gezinnen en ouderen. Na vaststelling wordt en is het programma toegepast als richtinggevend kader bij het opstarten van woningbouwprojecten. Een voorbeeld daarvan is de Vlinderlocatie waarvoor het definitieve programma conform het integraal woningbouwprogramma door de raad is vastgesteld op 10 december. Daarnaast is het integraal woningbouwprogramma aan de woningcorporaties voorgelegd om invulling te geven aan projecten waar sociale huurwoningen zijn geprogrammeerd.
Het integraal woningbouwprogramma is bedoeld om invulling te geven aan de woningbehoefteraming die de provincie in 2019 bekend maakte: ruim 1900 extra woningen tot 2030. Om dit te behalen zijn ook locaties buiten het zogenaamde stads- en dorpsgebied (BSD) nodig. In 2020 gaf de provincie aan op hoofdlijnen te kunnen instemmen met een tweetal locaties aan de randen van de dorpen, namelijk Teylerspark II en Ter Aar Noord-Oost.
Verordening doelgroepen woningbouw
De doelgroepenverordening, eveneens op 9 juli vastgesteld, geeft de mogelijkheid om in bestemmingsplannen te sturen op sociale- en midden huurwoningen en goedkope koopwoningen. Dankzij de doelgroepenverordening houden we woningen in nieuwbouwprojecten een tijd lang beschikbaar voor de juiste doelgroep. Na vaststelling zijn de voorbereidingen getroffen om de doelgroepenverordening toe te passen in projecten zoals Buytewech-Noord en Teylerspark II.
Startersleningen
Al eerder in het jaar, op 6 februari, heeft de raad besloten de voorwaarden te verruimen en het maximaal te lenen bedrag van de starterslening te verhogen. Waar in 2019 geen enkele starterslening werd aangevraagd, zijn er in 2020 vier verstrekt. De verwachting is dat de geprogrammeerde projecten met veel goedkope koopwoningen in het integrale woningbouwprogramma zullen leiden tot een grotere vraag naar startersleningen. Ook heeft de raad besloten om geld bij te storten op de gemeenterekening ten behoeve van de startersleningen.
Woonfonds
Als laatste actualiseerde de raad op 10 december ook de verordening Woonfonds. Het Woonfonds zorgt ervoor dat er vanuit projecten met te weinig sociale woningbouw geld binnenkomt, wat weer wordt besteed aan projecten met een surplus aan sociale woningbouw. De verordening is nu in lijn met de uitgangspunten van het integraal woningbouwprogramma, als het gaat om het minimale percentage sociale woningbouw (35%). Bij projecten groter dan twaalf woningen mag het aandeel sociale woningbouw niet meer worden afgekocht. Aan het verkrijgen van een bijdrage zijn nu extra voorwaarden verbonden. En tenslotte is ook de achterliggende rekenmethode aangepast: we berekenen nu stortingen en bijdragen op basis van de grondwaarde in plaats van de V.O.N.-prijs.
Prestatieafspraken
Met Woondiensten Aarwoude (WDA) en Woningstichting Nieuwkoop (WSN) en hun huurdersbelangenverenigingen zijn op 15 december nieuwe prestatieafspraken ondertekend voor de periode 2021-2024. De prestatieafspraken bevatten aanscherpingen op het gebied van duurzaamheid, doorstroming en de toekomstige woningbouwprojecten van de corporaties.
Met Vestia zijn in 2020 geen nieuwe prestatieafspraken ondertekend. Door de financiële situatie van Vestia, blijven de huurwoningen achter in onderhoud in vergelijking met woningen van andere corporaties, terwijl door de huurders de maximale huurprijs wordt betaald. Het college heeft dit aangekaart bij het ministerie van BZK.